Με τον όρο «διεθνής απαγωγή παιδιών» νοείται η παράνομη μετακίνηση παιδιού από τον τόπο της συνήθους διαμονής του, από έναν γνωστό ή μέλος της οικογένειάς του, σε άλλο κράτος. Ως παράνομη μετακίνηση νοείται, δε, η παραβίαση της κηδεμονίας του παιδιού κυρίως από τον έναν γονέα.

Το νομικό πλαίσιο που διέπει το ζήτημα της διεθνούς απαγωγής παιδιών συνίσταται κατά βάση στη Σύμβαση της Χάγης του 1980 για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών και στον ενωσιακό Κανονισμό 2201/2003 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας.

Η Σύμβαση της Χάγης του 1980 για την απαγωγή παιδιών ενθαρρύνει τον φιλικό διακανονισμό των οικογενειακών διαφορών. Το άρθρο 7 της Σύμβασης του προβλέπει ότι οι κεντρικές αρχές «οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα […] για να εξασφαλίζουν την εκούσια απόδοση του παιδιού ή να διευκολύνουν μια συμβιβαστική λύση». Το 2012, η Συνδιάσκεψη της Χάγης εξέδωσε έναν «Οδηγό Ορθής Πρακτικής» στο πλαίσιο της Σύμβασης, ο οποίος ασχολείται ιδίως με τη Διαμεσολάβηση, η οποία αποτελεί μια εναλλακτική μέθοδο επίλυσης διαφορών που προωθείται ευρύτατα στον τομέα του οικογενειακού δικαίου.

Σύμφωνα με τον Οδηγό, σε υποθέσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών:

  • η Διαμεσολάβηση ανάμεσα στον αποστερούμενο γονέα και τον κατακρατούντα γονέα μπορεί να διευκολύνει την εκούσια απόδοση του παιδιού ή την εξεύρεση άλλης συμπεφωνημένης λύσης·
  • η Διαμεσολάβηση μπορεί να συμβάλει στην έκδοση διαταγής επιστροφής με τη συναίνεση των μερών ή σε κάποιο διακανονισμό άλλου είδους ενώπιον του δικαστηρίου·
  • η Διαμεσολάβηση μπορεί να αποδειχθεί επωφελής σε περιπτώσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών στις οποίες ο αποστερούμενος γονέας έχει, καταρχήν, τη βούληση να συμφωνήσει στη μετοικεσία του παιδιού, υπό τον όρο να διασφαλίζονται επαρκώς τα δικαιώματα επικοινωνίας του (σε μια τέτοια περίπτωση, με μια συμπεφωνημένη λύση αποφεύγεται η επιστροφή του παιδιού στο κράτος συνήθους διαμονής του πριν από μια πιθανή μεταγενέστερη μετοικεσία)·
  • ενόσω διαρκεί η διαδικασία επιστροφής δυνάμει της Σύμβασης της Χάγης, η Διαμεσολάβηση μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός λιγότερο συγκρουσιακού πλαισίου και να διευκολύνει την επικοινωνία ανάμεσα στον αποστερούμενο γονέα και το παιδί στη διάρκεια της διαδικασίας·
  • μετά την έκδοση διαταγής επιστροφής, η Διαμεσολάβηση μεταξύ των γονέων μπορεί να συμβάλει στη διευκόλυνση της ταχείας και ασφαλούς επιστροφής του παιδιού·
  • ήδη από πολύ αρχικό στάδιο σε οικογενειακές διαφορές που αφορούν παιδιά, η Διαμεσολάβηση μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη της απαγωγής: όταν η σχέση των γονέων διαλύεται και ένας από τους γονείς επιθυμεί να εγκαταλείψει τη χώρα μαζί με το παιδί, η Διαμεσολάβηση μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να εξετάσουν το ζήτημα της μετοικεσίας και πιθανές εναλλακτικές λύσεις και να τους διευκολύνει στην εξεύρεση συμπεφωνημένης λύσης.

Πηγή: https://www.hcch.net/en/publications-and-studies/details4/?pid=6475&dtid=52

Βασιλική Κουμπλή
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια