Στις χώρες του εξωτερικού αποτελεί πάγια τακτική η πρόβλεψη ρήτρας Διαμεσολάβησης στις εμπορικές συμβάσεις ως προστάδιο πριν την προσφυγή στη διαιτησία ή το δικαστήριο. Η πρόβλεψη ενός μηχανισμού διαβαθμισμένων τρόπων επίλυσης της διαφοράς με την πρόβλεψη ρήτρας Διαμεσολάβησης επιτρέπει στα μέρη να προσφύγουν σ ένα εξωδικαστικό μηχανισμό επίλυσης της διαφοράς τους πριν την προσφυγή στην διαιτησία ή την αντιδικία. Υπάρχουν σημαντικά οφέλη από μια τέτοια πρόβλεψη στις συμβάσεις, ειδικά εάν τα μέρη επιθυμούν να επιλύουν τα θέματα που ανακύπτουν εκτός δικαστηρίων.

Μια σωστά διατυπωμένη ρήτρα Διαμεσολάβησης προσφέρει στα μέρη τη δυνατότητα της επίλυσης των διαφωνιών σ’ ένα λιγότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον, που προστατεύει τις λειτουργούσες εμπορικές σχέσεις ενώ επιπροσθέτως τα μέρη μπορούν εξοικονομήσουν σημαντικό χρόνο και χρήματα σε σχέση με το χρόνο και το κόστος που απαιτούνται για την διεξαγωγή διαιτησίας ή αντιδικίας.

Μια τέτοια ρήτρα προϋποθέτει ξεχωριστές διαδικασίες και τεχνικές για την επίλυση των διαφορών που σκοπό έχουν να αντιμετωπίσουν τις διαφωνίες αμέσως μόλις αναφανούν καθώς και ένα μηχανισμό μέσω του οποίου η πλειονότητα των διαφωνιών θα περάσουν από μια διαδικασία ελέγχου προκειμένου πριν κλιμακωθούν να οδηγηθούν νωρίς σε μια διαδικασία επίλυσης η οποία θα περιορίσει τον πιθανό κίνδυνο να υπάρξει ζημία στις εμπορικές σχέσεις η οποία είναι πολύ πιθανό να συμβεί στις περιπτώσεις παρατεταμένων διαδικασιών αντιδικίας.

Όμως δεν είναι μόνο οι εμπορικές συμβάσεις που αποτελούν ένα κατάλληλο πεδίο για την προσθήκη και πρόβλεψη ρητρών Διαμεσολάβησης. Και στην Ελλάδα η κουλτούρα της Διαμεσολάβησης πρέπει να καλλιεργείται ήδη από την σύναψη των συμβάσεων, είτε αυτές αφορούν επιχειρήσεις είτε αφορούν ιδιώτες. Σε κάθε σύμβαση που ρυθμίζει έννομες σχέσεις ιδιωτών, ή επιχειρήσεων όπως συμβάσεις μίσθωσης, έργου, εργασίας κλπ τα μέρη εφόσον έχουν εξουσία διαθέσεως του αντικειμένου της συμβάσεως, μπορούν όχι μόνο να διαμορφώνουν τους όρους της μεταξύ τους συνεργασίας αλλά και να προβλέπουν τρόπους αντιμετώπισης των διαφωνιών τους και επίλυσης των διαφορών τους.

Η πρόβλεψη αυτή θα εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της σχέσης των συμβαλλομένων ακόμη και όταν αναδυθούν διαφωνίες κατά τη λειτουργία της σύμβασης. Τα μέρη πρέπει όχι μόνο να προβλέπουν τον τρόπο που θα συνεργαστούν αλλά και τον τρόπο που θα διαφωνήσουν. Ο δικηγόρος, ως κομβικό πρόσωπο στη διαμόρφωση της συμβάσεων των εντολέων του, πρέπει να αναγνωρίσει ότι η ρήτρα Διαμεσολάβησης αποτελεί εργαλείο της δουλειάς του, και μέσο παροχής υπηρεσιών προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων του εντολέα του.

Ο δικηγόρος οφείλει να διατυπώσει  την κατάλληλη ρήτρα επίλυσης της διαφοράς και να περιλάβει τη ρήτρα Διαμεσολάβησης στην αρχική σύμβαση πριν από τη γέννηση οποιασδήποτε διαφοράς προκειμένου να προβλέψει μια γρήγορη, οικονομική, επωφελή και προβλέψιμη διαδικασία επίλυσης διαφορών για τον πελάτη του ήδη από τη σύναψη της σύμβασης και πριν τη γέννηση οποιασδήποτε διαφωνίας των συμβαλλομένων μερών.

Παναγιώτα Λουκάκου
Δικηγόρος – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών