Οι Διαμεσολαβητές υποδεικνύουν συχνά στους συμμετέχοντες και προσδιορίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές και τους βασικούς κανόνες ώστε να βοηθήσουν και να υποστηρίξουν τη δημιουργική επικοινωνία. Παρακάτω παρατίθενται βασικοί κανόνες Διαμεσολάβησης, οι οποίοι είναι χρήσιμο και παραγωγικό να υιοθετηθούν από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία.
Χρήσιμες και ήπιες υπενθυμίσεις από το Διαμεσολαβητή, όπως π.χ. “Δεν συμφωνήσατε να μην διακόψετε;” συνήθως επαρκούν για να παραμείνουν τα μέρη σε καλό δρόμο.
Σε περίπτωση που οι συζητήσεις είναι πολύπλοκες και δημιουργούν εντάσεις, ο Διαμεσολαβητής μπορεί επίσης να κάνει έναν πιο γενικευμένο «έλεγχο σχετικότητας», θέτοντας για παράδειγμα ερωτήματα τύπου: «Πού βλέπετε να μας οδηγεί αυτή η συζήτηση. Αν δε μας πηγαίνει εκεί που θέλουμε, θα μπορούσαμε, ίσως, να κάνουμε νέα πρόοδο ξεκινώντας από…”. Ο “έλεγχος σχετικότητας” είναι μια τεχνική μετάβασης από το σημείο του αδιεξόδου, όπου δε λειτουργεί η διαδικασία, στο σημείο που μπορεί τελικά να λειτουργήσει.
Ακολουθούν οι προτεινόμενοι βασικοί κανόνες για τους Διαμεσολαβητές:
- Ο βασικότερος κανόνας είναι να προσπαθούν να μη διακόπτουν τα μέρη το ένα το άλλο και κυρίως να ακούν το ένα το άλλο.
- Η αμοιβαία προσφώνηση των μερών να γίνεται ονομαστικά και όχι με άκομψους και ασεβείς τρόπους.
- Οι ερωτήσεις που θα θέσει το ένα μέρος στο άλλο έχει σκοπό την επίτευξη διασάφησης και κατανόησης και δεν πρέπει να έχουν επιθετικό χαρακτήρα.
- Πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια να αποφευχθεί η δημιουργία σκληρών θέσεων και να εκφράσουν τα μέρη τις απόψεις τους ως προς τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους και τα αποτελέσματα που επιθυμούν να επιτύχουν.
- Επιβάλλεται η ακρόαση του κάθε μέρους με σεβασμό και ειλικρινά και η προσπάθεια να κατανοηθούν οι ανάγκες και τα συμφέροντα του άλλου μέρους.
- Ακόμη και αν υπάρχει διαφωνία μεταξύ των μερών, ο καθένας έχει το δικαίωμα άποψης και προοπτικής.
- Πρέπει να γίνει προσπάθεια να μην εμμείνουν τα μέρη σε θέσεις που δεν λειτουργούσαν στο παρελθόν αλλά να επικεντρωθούν στο μέλλον που επιθυμούν να δημιουργήσουν.
- Πρέπει να υπάρξει μια συνειδητή και ειλικρινής προσπάθεια να αποφύγουν τα μέρη τις αντιπαραγωγικές συζητήσεις και τις ιστορικές αναδρομές, αλλά να χρησιμοποιήσουν τον πολύτιμο χρόνο τους στη Διαμεσολάβηση για να εργαστούν προς αυτό που θεωρούν ότι είναι η πιο εποικοδομητική συμφωνία και για τα 2 μέρη.
- Δε πρέπει να μέρη να διστάζουν να επισημάνουν αυτό που νιώθουν ότι δεν λειτουργεί στη Διαμεσολάβηση.
- Μπορεί να υπάρξει διάλειμμα αν είναι χρήσιμο για να ξεκουραστούν τα μέρη και να αναθεωρηθούν κάποια ζητήματα.
- Κατά τη διάρκεια της Διαμεσολάβησης, δεν πρέπει να υπάρξει δικαστική ενέργεια, για να μη πυροδοτηθεί η κατάσταση, εκτός από την περίπτωση έκτακτης ανάγκης που απαιτεί τέτοια δράση.
- Αν νιώσει κάποιο μέρος ότι ο Διαμεσολαβητής δεν είναι αμερόληπτος ως προς το πρόσωπο του και ως αποτέλεσμα αυτού, αμερόληπτος πρέπει αμέσως να το επισημάνει.
Πηγή: James Melamed, Sample Mediation Ground Rules, Αύγουστος 2018
Όλγα Ν. Τσιπτσέ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω – Δ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ – GDPR exp. / DPO ex.
