Η λέξη «κληρονομιά» μας αφορά σχεδόν όλους. Είτε από την πλευρά του λήπτη, είτε αυτού που πριν αποδημήσει αμετάκλητα στον άλλο κόσμο, επιθυμεί να ρυθμίσει τα θέματα που αφορούν τα υπάρχοντά του και την κατανομή τους στους ανθρώπους του.

Στη θέση των κληρονόμων βρίσκονται συνήθως τέκνα και σύζυγοι. Δεν είναι όμως σπάνιες οι περιπτώσεις που κληρονομούν αδέλφια ή άλλοι απώτεροι συγγενείς, ακόμη και «εξωτικοί». Επίσης, καθώς τα διαζύγια αυξάνονται και ακολουθούνται από νέο γάμο και δημιουργία νέας οικογένειας, υπεισέρχονται και άλλα πρόσωπα στην κληρονομιά, όπως επίσης υπεισέρχονται και διάφορα και μάλιστα έντονα συναισθήματα. Το γεγονός ότι οι εμπλεκόμενοι συνδέονται κατά κανόνα με συγγενική σχέση μεταξύ τους, δεν ματαιώνει τον κίνδυνο δημιουργίας διαφορών και διενέξεων. Έτσι αναφύονται διαφορές για παράδειγμα

  • για την εγκυρότητα μιας ιδιόγραφης διαθήκης σε σχέση με τον αν πράγματι γράφηκε ολόκληρη και χρονολογήθηκε και υπογράφηκε από τον ίδιο τον κληρονομούμενο,
  • για την εγκυρότητα μιας δημόσιας διαθήκης όταν αμφισβητείται η πνευματική διαύγεια και η ικανότητα του κληρονομούμενου να λαμβάνει έγκυρες αποφάσεις, ή ενίοτε αμφισβητείται η γνησιότητα των υπογραφών του…
  • για τη νόμιμη μοίρα, στην περίπτωση που κάποιος μεριδούχος αποκληρώθηκε, ή έλαβε ποσοστό της κληρονομιάς μικρότερο από αυτό που θα ελάμβανε με την εξ αδιαθέτου διαδοχή,
  • για την ισχύ και την εγκυρότητα μίας (ποιάς) από τις περισσότερες διαθήκες του κληρονομούμενου,
  • για την ερμηνεία διατάξεων διαθήκης που είναι ασαφείς ή αντιφατικές
  • για την επικράτηση ποιάς από τις διαφορετικές βουλήσεις του διαθέτη σε περίπτωση αλληλοεπικάλυψης ρυθμίσεων… κ.λπ.

Η δικαστική διένεξη ξεκινά με άσκηση αγωγής. Από το δικαστήριο κατά κανόνα διατάσσεται η διενέργεια γραφολογικής ή κατά περίπτωση ιατρικής πραγματογνωμοσύνης, που ακολουθείται από διορισμό εκ μέρους κάθε εμπλεκόμενου ενός δικού του αντίστοιχα ειδικού επιστήμονα για να συντάξει την δική του έκθεση ή να σχολιάσει την έκθεση που έγινε με την απόφαση του δικαστηρίου.

Πολύ συχνά η αγωγή συνοδεύεται από υποβολή μήνυσης για πλαστογραφία και ηθική αυτουργία σε πλαστογραφία. Ή ακόμη, μήνυση για ψευδή καταμήνυση, για ψευδορκία, τις αντίστοιχες ηθικές αυτουργίες και άλλα συναφή ή όχι εγκλήματα. Κατά περίπτωση και άλλη αγωγή αποζημίωσης για συκοφαντική δυσφήμιση κ.ο.κ.

Οπότε απαιτούνται παράβολα, δικαστικό ένσημο, έξοδα επιδόσεων, αμοιβές πραγματογνωμόνων και τεχνικών συμβούλων και διάφορες άλλες δαπάνες… Συνάμα γεννιέται μια αντιδικία που άνετα διαρκεί μια δεκαετία με ό,τι αυτό συνεπάγεται… Με αποτέλεσμα πολλές φορές οι ενδιαφερόμενοι να αποθαρρύνονται από τη διαδικασία και να μην ξεκινούν καθόλου ή να εγκαταλείπουν στην πορεία απογοητευμένοι, κουρασμένοι και ταλαιπωρημένοι…

Η ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ είναι σπουδαία λύση για κληρονομικές υποθέσεις.

Ο διαμεσολαβητής μπορεί να  διαχειριστεί το «νομικό» μέρος της υπόθεσης, αλλά όχι μόνον αυτό. Η κάθε πλευρά θα του στείλει έγγραφα και ένα μικρό ιστορικό. Ο διαμεσολαβητής θα τα μελετήσει και θα κάνει μια πολύ καλή προετοιμασία πάνω σε αυτά. Την ημέρα, που με τη συμφωνία όλων, θα οριστεί να γίνει η διαμεσολάβηση, ο διαμεσολαβητής θα κάνει μια σειρά συνεδριών, είτε «κοινών» με όλους τους ενδιαφερόμενους (και τους δικηγόρους τους) ή εναλλάξ «κατ’ ιδίαν», με τη μια πλευρά κάθε φορά, ενόσω ή άλλη βρίσκεται σε διπλανό χώρο.

Ο διαμεσολαβητής θα ακούσει όλες τις απόψεις, διαθέτοντας τον χρόνο που απαιτείται για τον σκοπό αυτό. Θα κατανοήσει τα θέματα, θα υποβάλει ερωτήσεις, θα λάβει απαντήσεις, θα μεταφέρει όποιες πληροφορίες ή απόψεις του ζητηθεί από τη μία πλευρά να μεταφερθούν στην άλλη. Πολύ συχνά πίσω από τις σκληρές διεκδικήσεις κρύβονται ισχυρότατα συναισθήματα. Θα δώσει την ευκαιρία να εκφραστούν και να εξωτερικευτούν, κατά το δυνατόν κόσμια, με σεβασμό και με αξιοπρέπεια. Θα βοηθήσει τους εμπλεκόμενους να σκεφτούν και να καταλάβουν, να επεξεργασθούν την πληροφόρηση που θα λάβουν, να εκτιμήσουν την τωρινή κατάσταση, τα υπέρ και τα κατά της θέσης τους, το τι μέλλει γενέσθαι. Εντέλει ο διαμεσολαβητής θα βοηθήσει να εντοπισθούν οι λύσεις που εξυπηρετούν και τις δύο πλευρές.

Μια απόπειρα απευθείας διαλόγου μεταξύ των μερών, συνήθως έχει προηγηθεί, όμως κατά κανόνα κατέληξε σε καυγά, σε θυμό και σε διακοπή κάθε επικοινωνίας. Με τον διαμεσολαβητή ο διάλογος μπορεί να γίνει δομημένα και ορθολογιστικά ώστε να καταλήξει σε αποτελέσματα. Οι εμπλεκόμενοι, (συνήθως στενοί συγγενείς), να βρουν την καλύτερη λύση με βάση την δική τους κατάσταση, συγκεκριμένα… Σε χρόνο ενεστώτα, σήμερα, πιο οικονομικά, χωρίς πολύ άγχος, χωρίς μάρτυρες, χωρίς να εκτεθούν δημοσίως ζητήματα προσωπικά ή οικογενειακά. Και πολλές φορές, με αποκατάσταση σε κάποιο βαθμό των μεταξύ τους σχέσεων.

ΕΥΓΝΩΣΙΑ ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΥ – ΧΑΤΖΗΠΡΙΜΟΥ
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω Δ.Σ.Θ.
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Συντονίστρια Πύλης Διαμεσολάβησης Ωραιοκάστρου