Η Διαμεσολάβηση ήδη μετρά μια επταετία. Κανείς δεν είπε ότι χρειάσθηκαν δύο περίπου χρόνια για την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων και των υπουργικών αποφάσεων για την εφαρμογή της και την δημιουργία του καταλόγου διαπιστευμένων διαμεσολαβητών. Έτσι η δυνατότητα χρήσης της Διαμεσολάβησης στην Ελλάδα παρασχέθηκε ουσιαστικά τα τελευταία πέντε χρόνια. Η εφαρμογή της στο διάστημα αυτό έγινε πραγματικότητα όσο και αν αυτό υποτιμάται. Αργά, αλλά σταθερά αυξανόμενα, επελέγη από κάποιους δικηγόρους και τους εντολείς τους, φυσικά πρόσωπα που την εμπιστεύτηκαν  για την επίλυση των υποθέσεων τους, στην πλειονότητα οικογενειακών αλλά και νομικά πρόσωπα που προσδοκούσαν ταχεία επίλυση των διαφορών τους στο σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα. Αυτοί βίωσαν την εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος αλλά πάνω από όλα την αποφυγή εξάντλησης των ψυχικών τους δυνάμεων, γεγονός που τους βοήθησε γρήγορα να προχωρήσουν στο μέλλον.

Με την πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου όμως η Διαμεσολάβηση, μέχρι τότε περιορισμένα γνωστή, έστω και ως άκουσμα, έγινε απότομα διάσημη, έγινε αφορμή έκφρασης απόψεων που δεν ήταν πάντα σωστές, προϊόν ελλιπούς ενημέρωσης και κατανόηση της. Υπήρξε ακόμη και αφορμή ερίδων που δεν ταιριάζουν καθόλου στο πνεύμα της καθώς ως διαδικασία καλείται να γεφυρώνει διαφωνίες, ευνοώντας την ποιοτική επικοινωνία και τη βελτίωση των ανθρώπινων σχέσεων.

Οι περισσότεροι, ακόμη και νομικοί, γνωρίζουν λίγα για τη Διαμεσολάβηση. Οι δικηγόροι της Αθήνας αν και είχαν την ευκαιρία σε ανύποπτο χρόνο να συμμετάσχουν σε δωρεάν σεμινάρια του συλλόγου υπό τον τίτλο « Εισαγωγή των δικηγόρων στο θεσμό της Διαμεσολάβησης» και  ενημερωτικές εκδηλώσεις παρόλα αυτά δεν την γνωρίζουν.

Καθώς κανείς προηγουμένως δεν την φιλοξένησε στα μέσα ενημέρωσης και δεν της αφιέρωσε έστω και λίγο από τον τόσο ανώφελα ξοδεμένο τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό χρόνο για να γίνει σταδιακά αντιληπτή και κατανοητή, δημιουργήθηκαν λανθασμένες εντυπώσεις που πολύ απέχουν από την πραγματικότητα.

Έτσι κάποιοι λανθασμένα θεωρούν ότι η διαδικασία της Διαμεσολάβησης διεξάγεται στο δικαστήριο ενώ αλήθεια είναι ότι αυτή διεξάγεται εκτός δικαστηρίου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο για κοινές και κατ’ ιδίαν συναντήσεις. Άλλοι νομίζουν λανθασμένα ότι μπορεί να διεξαχθεί χωρίς την παρουσία των άμεσα εμπλεκομένων μερών, τα οποία  μπορούν να εκπροσωπηθούν από τους δικηγόρους τους, ενώ αλήθεια είναι ότι χωρίς την αυτοπρόσωπη παρουσία τους η Διαμεσολάβηση δεν μπορεί να διεξαχθεί χωρίς αυτό να αποτελεί υποτίμηση της θέσης του δικηγόρου τους, καθώς αυτό σκοπό έχει τα μέρη να είναι απολύτως υπεύθυνα για το χειρισμό της υποθέσεως τους και για τη σύναψη μιας συμφωνίας «ραμμένης στα δικά τους μέτρα.»

Άλλοι πάλι έχουν, εντελώς λανθασμένα,αντίθετη εντύπωση, ότι στη Διαμεσολάβηση μπορούν να συμμετέχουν αυτοπροσώπως, μόνοι τους, χωρίς το δικηγόρο τους, όμως  η συμμετοχή των νομικών παραστατών των μερών  στη Διαμεσολάβηση είναι υποχρεωτική από το νόμο γιατί η ελληνική έννομη τάξη αναγνωρίζει την αναμφισβήτητη σπουδαιότητα της παρουσίας του δικηγόρου.

Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι στην υποχρεωτική ενημερωτική συνεδρία  θα τους υποχρεώσει ο διαμεσολαβητής να συμμετάσχουν σε Διαμεσολάβηση ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που τους ζητείται από το νόμο υποχρεωτικά να πράξουν είναι να προσέλθουν, να αφιερώσουν λίγο από το χρόνο τους να ακούσουν,να ενημερωθούν από τα αξιόπιστα χείλη του διαμεσολαβητή για τη διαδικασία της Διαμεσολάβησης, για την ύπαρξη της οποίας ήδη  θα πρέπει να έχουν ακούσει από τα αξιόπιστα χείλη του δικηγόρου τους και να την δοκιμάσουν.

Άλλοι πάλι θεωρούν λανθασμένα ότι η ενημέρωση σκοπό έχει να τους αφαιρέσει χρήματα από την τσέπη, χωρίς λόγο, ενώ απλά ο νόμος επιλέγει με τον τρόπο αυτό να ενημερωθούν αποδεδειγμένα για το πως θα μπορούσαν να επιλύσουν τις διαφορές τους πιο γρήγορα και πιο οικονομικά. Άλλοι πάλι εντελώς λανθασμένα μπορεί να πιστεύουν ότι κατά τη Διαμεσολάβηση θα τους αποσπάσουν πληροφορίες για την υπόθεση τους που θα μπορούσαν εν συνεχεία να χρησιμοποιηθούν στο δικαστήριο, αγνοώντας ότι η Διαμεσολάβηση, αν και λιγότερο τυπική και ευέλικτη διαδικασία, διέπεται από κανόνες και αρχές, όπως η εμπιστευτικότητα που δεν επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εξεταστούν σαν μάρτυρες ή να χρησιμοποιήσουν, τις συζητήσεις, προτάσεις και πληροφορίες στο δικαστήριο.

Άλλοι πιστεύουν λανθασμένα ότι η Διαμεσολάβηση καταλήγει σε συμβιβασμό, δηλαδή σε παραίτηση ή υποχώρηση ενώ στην πραγματικότητα, σε περίπτωση επιτυχίας, καταλήγει σε μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία με υψηλό βαθμό ικανοποίησης αμφοτέρων των πλευρών που ποτέ δεν θα είχε επιτευχθεί στο δικαστήριο. Άλλοι, οι δικηγόροι εν προκειμένω, πιστεύουν λανθασμένα ότι δεν θα αμειφθούν επαρκώς ενώ η συμμετοχή τους προϋποθέτει ως ελάχιστη υποχρέωση την προσκόμιση γραμματίου προκαταβολής εισφορών και η συμμετοχή τους είναι άμεσα αμειβόμενη παροχή υπηρεσιών.

Άλλοι λανθασμένα πιστεύουν ότι ο διαμεσολαβητής θα λάβει κάποια απόφαση για την υπόθεση τους, ωσάν να ήταν δικαστής, όμως εκείνος αντίθετα δεν έχει και δεν επιτρέπεται να έχει καμία αποφασιστική αρμοδιότητα. Άλλοι για το λόγο αυτό θεωρούν λανθασμένα το διαμεσολαβητή «διακοσμητικό στοιχείο» αγνοώντας ότι είναι εκείνος που με τις προσωπικές του δεξιότητες και τις τεχνικές στις οποίες έχει εκπαιδευθεί θα βοηθήσει τα μέρη να προσεγγίσουν και να διαμορφώσουν μια εξατομικευμένη συμφωνία.

Άλλοι τέλος πιστεύουν λανθασμένα ότι είναι εξαναγκασμένοι να συμφωνήσουν ενώ η απόφαση για την επίτευξη συμφωνίας παραμένει πάντοτε στα δικά τους χέρια.

Όπως και να έχει η σωστή πληροφόρηση αναδεικνύεται για άλλη μια φορά ο μόνος δρόμος για την καταπολέμηση της άγνοιας. Στο επόμενο διάστημα οι διαμεσολαβητές θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες τους πρωτίστως για να αναστρέψουν όλους τους παραπάνω μύθους που με ταχύτητα φωτός, αντίθετα με τη σωστή ενημέρωση, διαχύθηκαν σε δικηγόρους και πολίτες.

Ένα είναι σίγουρο ότι ο θεσμός έχει να προβάλλει την πολύτιμη και αναμφισβήτητη εμπειρία της επιτυχίας του στο εξωτερικό και την περιορισμένη αλλά επίσης αναμφισβήτητη επιτυχία του, όπου επιλέχθηκε, στο εσωτερικό. Ας προσφέρουμε  σε όλους τουλάχιστον την ευκαιρία της δοκιμής !

Παναγιώτα Λουκάκου

Δικηγόρος- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών