Η διεθνής διαιτησία, η μέθοδος εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (ADR) που έχει επιλεγεί για την επίλυση εμπορικών διαφορών, αντιμετωπίζει κριτική επειδή είναι δαπανηρή, χρονοβόρα και διαδικαστικά δυσκίνητη. Έτσι τα τελευταία χρόνια, πολλοί επαγγελματίες έχουν στρέψει την προσοχή τους στη διαμεσολάβηση ως πιθανή εναλλακτική λύση.

Επίσης κατά τις τελευταίες πέντε συνεδριάσεις της, η Ομάδα Εργασίας ΙΙ της Επιτροπής Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο (UNCITRAL) επικεντρώθηκε στην επιβολή των διεθνών συμφωνιών εμπορικού διακανονισμού, δίνοντας περαιτέρω φως στις δυνατότητές τους. Με αυτό το πνεύμα, έγινε μια προσπάθεια να μετρηθεί η χρήση αυτών των δύο μεθόδων ADR στη Λατινική Αμερική.

Η έρευνα που διεξήχθη ερεύνησε τη ζήτηση ιδιωτικών παρόχων διαμεσολάβησης για εμπορικές διαφορές στις μεγαλύτερες αγορές της Λατινικής Αμερικής. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για διαμεσολάβηση  ως μεθόδου επίλυσης διεθνών διαφορών έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον για την ADR στην περιοχή.

Με την παραδοχή ότι η διαιτησία εξακολουθεί να είναι η πιο δημοφιλής μέθοδος επίλυσης εμπορικών διαφορών, ζητήθηκε από τους κορυφαίους ιδιωτικούς παρόχους ADR σε οκτώ χώρες της Λατινικής Αμερικής να μοιραστούν τις πρόσφατες διαφορές διαμεσολάβησης. Με τη βοήθειά τους, επανεξετάστηκε επίσης το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και οι πρόσφατες εξελίξεις σε κάθε δικαιοδοσία.
Σκοπός της έρευνας είναι να παράσχει ένα σημείο αναφοράς σε κάθε δικαιοδοσία. Δεδομένου ότι οι εθνικοί φορείς παροχής εναλλακτικών λύσεων ανταγωνίζονται μεταξύ τους για επιχειρηματικούς σκοπούς και προς το σκοπό αυτό προάγουν υπηρεσίες εκτός της διαιτησίας, σημειώνοντας την πρόοδό τους και τον αντίκτυπο των θεσμικών και κυβερνητικών πολιτικών στην επιτυχία τους, η έρευνα παρουσιάζει ενδιαφέρον για την κοινότητα ADR και για τους παρόχους υπηρεσιών και τους χρήστες. Η έρευνα δεν σκοπεύει να συγκρίνει μια δικαιοδοσία ή έναν θεσμικό πάροχο με τον άλλο. Πράγματι, τα νομικά πλαίσια και οι συνθήκες της αγοράς δεν είναι πανομοιότυπα και τα ιδρύματα ανταποκρίνονται διαφορετικά σε αυτά.

Με λίγες εξαιρέσεις, η σημερινή κατάσταση σε αυτές τις χώρες είναι μέτρια. Η νομική και θεσμική οργάνωση στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό, αλλά η ζήτηση της αγοράς δεν ακολούθησε. Αυτό είναι εκπληκτικό σε χώρες όπως η Χιλή, το Περού και η Βενεζουέλα, οι οποίες έχουν αγκαλιάσει τη διαμεσολάβηση για την επίλυση εργατικών διαφορών, οικογενειακών και διαφορών που περιλαμβάνουν μια οικονομική συνιστώσα. Εάν η εμπειρία παρέχει κάποια διδάγματα, αποδεικνύεται ότι τα νομικά κίνητρα  και  η υποχρεωτική διαμεσολάβηση πριν από την αγωγή καθώς και εκτελεστότητα  της συμφωνίας  που προκύπτει, μπορεί να είναι χρήσιμα μέτρα αλλά όχι απαραίτητα επαρκή.

Όπως συμβαίνει σε χώρες με πιο εδραιωμένο διαδικαστικό σύστημα ADR, τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να αναγνωρίσουν στη διαμεσολάβηση τα συμβιβαστικά πλεονεκτήματα που δεν παρέχουν ούτε τα δικαστήρια ούτε τα διαιτητικά δικαστήρια.

Οι θεσμικοί πάροχοι εργάζονται σίγουρα προς αυτή την κατεύθυνση, συμμετέχοντας στην προώθηση αυτών των μεθόδων ADR και στην εκπαίδευση των χρηστών τους και υπογραμμίζοντας τα εγγενή πλεονεκτήματα της διεθνούς διαμεσολάβησης. Ορισμένοι πάροχοι ήδη βλέπουν αποτελέσματα και περισσότερες αιτήσεις αυξανόμενης πολυπλοκότητας και αξίας υποβάλλονται σε διαμεσολάβηση σε χώρες όπως η Κολομβία και η Χιλή – μια σαφής ψήφος εμπιστοσύνης για αυτές τις μεθόδους ADR.

Πηγή: http://www.bakerbotts.com/ideas/publications/2017/02/commercialmediationinlatinamericaadr

Αφροδίτη Α. Μπλέτα

Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, European Patent Attorney

Διαπ/μένη Διαμεσολαβήτρια  ΥΔΔΑΔ και CEDR

Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Διαμεσολαβητών